لایحه‌ی جنجالی «ایمنی آنلاین کودکان» (KOSA) بار دیگر در کنگره‌ی آمریکا مطرح شده است؛ قانونی که در صورت تصویب، می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین تغییرات در قانون‌گذاری اینترنت ایالات متحده از زمان تصویب قانون COPPA در سال ۱۹۹۸ باشد.
هدف اصلی این لایحه، افزایش مسئولیت پلتفرم‌های دیجیتال در برابر آسیب‌های احتمالی به کاربران خردسال است. بر اساس KOSA، شبکه‌های اجتماعی باید در برابر خطراتی همچون اختلالات تغذیه، سوءاستفاده‌ی جنسی، اعتیاد و خودکشی از کودکان محافظت کنند و در صورت کوتاهی، پاسخگو خواهند بود.
با وجود نیت مثبت این لایحه، برخی سازمان‌های مدافع آزادی‌های دیجیتال از جمله ACLU و EFF نسبت به آن ابراز نگرانی کرده‌اند. به‌گفته‌ی این گروه‌ها، بند «وظیفه‌ی مراقبت» می‌تواند زمینه را برای سانسور گسترده و افزایش نظارت دولتی فراهم کند. با این حال، برای کاهش این نگرانی‌ها اصلاحاتی در متن لایحه صورت گرفته است.
این لایحه سال گذشته توانست از سنا عبور کند، اما در مجلس نمایندگان متوقف شد. در حال حاضر، برخی شرکت‌های بزرگ فناوری مانند مایکروسافت، اسنپ و ایکس از آن حمایت کرده‌اند. اپل نیز به‌تازگی حمایت خود را اعلام کرده و آن را گامی مثبت در جهت افزایش امنیت کودکان در فضای آنلاین دانسته است. در مقابل، شرکت‌هایی چون گوگل و متا همچنان با تصویب این قانون مخالف‌اند.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به تأثیر عوامل محیطی بر سلامت جامعه اعلام کرد که آلودگی هوا سالانه جان هزاران کودک را در کشور می‌گیرد. همچنین، حوادث ترافیکی نیز موجب بیش از ۳۰ هزار مرگ در سال می‌شوند.
دکتر محمدرضا ظفرقندی روز سه‌شنبه در نوزدهمین جشنواره آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: «افزایش سواد سلامت مردم یکی از مهم‌ترین اولویت‌های حوزه بهداشت است. اگر افراد نسبت به بیماری‌های خود آگاه نباشند، بسیاری از اندام‌های حیاتی مانند کلیه و چشم دچار آسیب جبران‌ناپذیر می‌شوند.»
وی با اشاره به مشکلات مالی وزارت بهداشت در دوره پیشین افزود: «در ابتدای مسئولیتم، حوزه سلامت با ۹۷ هزار میلیارد تومان بدهی روبه‌رو بود. تنها ۲۵ درصد از مسائل حوزه سلامت با راهکارهای درون‌بخشی قابل حل است، اما ۷۵ درصد دیگر نیازمند همکاری نهادهای مختلف است.»
خروج نخبگان؛ چالش اصلی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
در ادامه این نشست، دکتر محمداسماعیل قیداری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خروج نخبگان به خارج از کشور را چالش اصلی دانشگاه عنوان کرد و گفت: «در حال حاضر دانشگاه‌ها با کمبود منابع مالی و نبود انگیزه کافی مواجه هستند. ما با ۶,۴۰۰ میلیارد تومان بدهی و ۳,۲۰۰ میلیارد تومان طلب از بیمه‌ها روبه‌رو هستیم.»
وی همچنین به فرسودگی زیرساخت‌ها، افزایش بی‌رویه پذیرش دانشجو و تجهیزات پزشکی غیرقابل استفاده در بیمارستان‌ها اشاره کرد و افزود: «خوابگاه‌هایی با عمر بیش از ۳۰ سال، آموزش با کیفیت را به خطر انداخته‌اند. بهبود این شرایط، نیازمند منابع مالی و توجه ویژه است.»
عدالت در آموزش پزشکی؛ راهی برای حفظ نخبگان
سید جلیل حسینی، معاون آموزشی وزارت بهداشت نیز در این مراسم با تأکید بر لزوم اجرای عدالت در نظام آموزشی پزشکی گفت: «مهاجرت نخبگان، ضربه بزرگی به کشور وارد می‌کند. برای جلوگیری از این روند، باید امکانات رفاهی، معیشتی و آموزشی بهتری برای پزشکان و دانشجویان فراهم شود.»
او تأکید کرد: «دانشگاه متعلق به اساتید و دانشجویان است. باید صدای دانشجوی منتقد را شنید و موانع آموزشی را با بازنگری در سیاست‌ها و رویکردها برطرف کرد.»
کاهش مهاجرت متخصصان پزشکی
در بخش دیگری از مراسم، دکتر محمدرضا کلانتر معتمدی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اعلام کرد: «در سال گذشته، مهاجرت متخصصان پزشکی ۲۲ درصد کاهش داشته است. باید روند بازگشت پزشکان مهاجرت‌کرده به کشور تسهیل شود، چرا که حرفه پزشکی خدمتی مقدس به مردم است.»
گوگل اعلام کرده به‌زودی کودکان زیر ۱۳ سال خواهند توانست با استفاده از حساب‌های تحت نظارت والدین، به اپلیکیشن‌های جمینای دسترسی پیدا کنند. این قابلیت از طریق سرویس Family Link مدیریت می‌شود که به والدین امکان کنترل و نظارت بر استفاده فرزندانشان از دستگاه‌های اندرویدی را می‌دهد.
هدف از این اقدام چیست؟
گوگل هدف از فراهم‌سازی این دسترسی را کمک به کودکان برای انجام تکالیف درسی، خواندن داستان‌ها و یادگیری از طریق هوش مصنوعی اعلام کرده است.
این شرکت تأکید کرده که داده‌های کودکان، به‌ویژه حساب‌های آموزشی مانند Google Workspace for Education، برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی استفاده نخواهد شد.
نگرانی‌ها و هشدارها
با وجود این اقدام، گوگل در ایمیلی که به والدین ارسال کرده، هشدار داده جمینای ممکن است اشتباهاتی داشته باشد و احتمال دارد محتوای نامناسب یا گیج‌کننده برای برخی سنین نمایش داده شود.
تجربه‌ی گذشته در مورد برخی ربات‌های هوش مصنوعی مانند Character.ai نیز نشان داده که کودکان در برخی موارد قادر به تشخیص تفاوت میان چت‌بات و انسان واقعی نیستند؛ موضوعی که منجر به شکایات قضایی و ایجاد محدودیت‌هایی از سوی توسعه‌دهندگان این پلتفرم‌ها شده است.
توصیه به والدین
در همین راستا، گوگل به والدین توصیه کرده:
با فرزندان خود گفت‌وگو کنند؛
توضیح دهند که جمینای یک انسان واقعی نیست؛
و کودکان را از اشتراک‌گذاری اطلاعات حساس یا شخصی با هوش مصنوعی بازدارند.
کنترل کامل در دست والدین
دسترسی کودکان به جمینای تنها از طریق Family Link ممکن خواهد بود و والدین می‌توانند در هر زمان این قابلیت را فعال یا غیرفعال کنند.
همچنین به‌محض اولین استفاده کودک از جمینای، اعلان جداگانه‌ای برای والدین ارسال خواهد شد.
به گفته‌ی کارل رایان، سخنگوی گوگل، این اقدام بخشی از تلاش‌های شرکت برای ارائه تجربه‌ای ایمن و آموزشی برای نسل جوان در دنیای دیجیتال است.
در سال‌های اخیر، رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان به یک دغدغه جدی برای خانواده‌ها و جامعه تبدیل شده است. بسیاری از این رفتارها به ناتوانی نوجوانان در مدیریت احساسات و اتخاذ تصمیمات درست بازمی‌گردد.
نوجوانی دوره‌ای حساس و پرچالش در زندگی هر فرد است که با تغییرات جسمی، روحی و اجتماعی همراه است. در این دوره، نوجوان به دنبال استقلال و تجربه‌های جدید می‌گردد و اگر چارچوب‌های مناسب برای رفتارهای درست نداشته باشد، ممکن است وارد مسیرهای پرخطر شود. در واقع، نبود الگوی مناسب رفتاری می‌تواند باعث شود نوجوان بدون توجه به پیامدها، دست به رفتارهای ناپسند بزند. رفتارهایی چون پرخاشگری، بی‌احتیاطی در رانندگی، مصرف مواد مخدر یا الکل، و تصمیمات نادرست جنسی، تنها بخشی از رفتارهای پرخطری هستند که می‌توانند سلامت جسمی و روانی نوجوانان را تهدید کنند.
اگرچه بزرگسالان نیز ممکن است رفتارهای پرخطر داشته باشند، اما این نوع رفتارها در نوجوانان شیوع بیشتری دارد و می‌تواند آینده آنان را به خطر بیندازد. تحقیقات نشان داده‌اند که بسیاری از این رفتارها، مانند مصرف سیگار و مواد مخدر، از سنین پایین شروع می‌شوند. یکی از دلایل مهم این موضوع، ضعف نوجوانان در کنترل احساسات و نبود مهارت‌های لازم برای مواجهه سالم با هیجان‌ها است. نوجوانی که نمی‌داند چگونه با اضطراب، خشم یا غم کنار بیاید، ممکن است برای کاهش فشار روانی خود به سراغ رفتارهای آسیب‌زننده برود. در همین راستا، آموزش و تقویت مهارت‌های هیجانی یکی از راه‌حل‌های مؤثر برای کاهش این نوع رفتارها به شمار می‌رود.
در این زمینه، مسعود آهوان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، به همراه دانشگاه خیام مشهد، تحقیقی انجام داده‌اند تا تأثیر یک روش روان‌درمانی بر بهبود کنترل احساسات و کاهش رفتارهای پرخطر در نوجوانان را بررسی کنند.
این تحقیق با هدف یافتن روشی برای کمک به نوجوانان در مهار احساسات و تصمیم‌گیری‌های سالم انجام شده و تمرکز آن بر استفاده از شیوه‌ای به نام "طرحواره‌درمانی هیجانی" بوده است. این شیوه سعی دارد باورهای عمیق و ناخودآگاه فرد نسبت به احساسات را شناسایی و اصلاح کند.
در این تحقیق، ۳۰ دختر نوجوان ۱۴ تا ۱۸ ساله از مدارس مشهد که با رفتارهای پرخطر و مشکل در تنظیم هیجان روبه‌رو بودند، به صورت تصادفی انتخاب شدند و به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول در جلسات طرحواره‌درمانی هیجانی شرکت کردند و گروه دوم هیچ مداخله‌ای دریافت نکردند. پیش و پس از اجرای جلسات، وضعیت هیجانی و میزان تمایل به رفتارهای پرخطر در هر دو گروه با ابزارهای معتبر روان‌شناسی ارزیابی شد.
نتایج نشان داد که نوجوانانی که در جلسات درمانی شرکت کرده بودند، توانستند هیجانات خود را بهتر مدیریت کنند و میزان رفتارهای پرخطری مانند مصرف مواد یا تصمیم‌گیری‌های نسنجیده در این افراد کاهش پیدا کرده بود. این در حالی بود که در گروه دوم، تغییری مشاهده نشد.
همچنین، در زمینه نحوه برخورد با احساسات، گروه شرکت‌کننده در درمان توانستند احساسات منفی را بهتر بشناسند و به جای سرکوب آن‌ها، از راهکارهای سالم‌تری مانند بازنگری افکار و پذیرش احساسات استفاده کنند. این موضوع نشان می‌دهد که آموزش صحیح در مورد هیجانات می‌تواند رفتارهای روزمره نوجوانان را به شکل مثبتی تغییر دهد.
این یافته‌ها اهمیت زیادی دارند زیرا نشان می‌دهند یکی از دلایل اصلی بروز رفتارهای خطرناک در نوجوانان، ناتوانی در درک و بیان احساسات است. افرادی که نمی‌توانند احساسات خود را درک و مدیریت کنند، در مواجهه با فشارها بیشتر به سمت رفتارهای آسیب‌زننده می‌روند. در مقابل، نوجوانانی که یاد می‌گیرند احساسات خود را بشناسند و به درستی مدیریت کنند، رفتارهای منطقی‌تری دارند و کمتر در معرض خطر قرار می‌گیرند.
این پژوهش همچنین تأکید می‌کند که طرحواره‌های هیجانی منفی مانند احساس شرم یا ناتوانی، می‌توانند زمینه‌ساز مشکلات روانی و رفتاری شوند. از سوی دیگر، با آموزش و اصلاح این باورها، می‌توان نوجوانان را به سمت سلامت روانی و اجتماعی سوق داد. زیرا نوجوانی، یکی از مهم‌ترین دوره‌های شکل‌گیری شخصیت است و توجه به احساسات و رفتارهای این گروه سنی می‌تواند پایه‌گذار آینده‌ای سالم‌تر برای جامعه باشد.
نتایج این پژوهش در مجله "تحقیقات علوم رفتاری" منتشر شده‌اند؛ مجله‌ای علمی-پژوهشی که با همکاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و انجمن روان‌پزشکان ایران فعالیت می‌کند.
محمد غلام‌نژاد، مدیرکل بیمه سلامت استان تهران، روز سه‌شنبه دوم اردیبهشت ۱۴۰۴، در نشست خبری به مناسبت هفته سلامت، به تشریح عملکرد سال گذشته و برنامه‌های سال جاری بیمه سلامت استان تهران پرداخت.
همکاری با بیش از ۶۴۰۰ مؤسسه درمانی
غلام‌نژاد اعلام کرد که بیش از ۶۴۰۰ مؤسسه درمانی در استان تهران طرف قرارداد با بیمه سلامت هستند و به بیمه‌شدگان خدمات ارائه می‌دهند.
گسترش پوشش بیماران صعب‌العلاج
وی با اشاره به راه‌اندازی صندوق صعب‌العلاج، گفت:
«در حال حاضر ۱۳۰ بیماری تحت پوشش این صندوق قرار دارند و ۶۹ بسته خدمتی برای آن‌ها تعریف شده است. تاکنون بیش از ۳,۴۰۰ میلیارد تومان برای پوشش این بیماران در استان تهران هزینه شده و حدود **۱۲۶ میلیارد تومان نیز خارج از ضوابط برای موارد خاص هزینه کرده‌ایم.»
حمایت از بیماران خاص و نابارور
مدیرکل بیمه سلامت تهران افزود:
تاکنون بیش از ۱۳۷ هزار بیمار خاص در استان شناسایی شده‌اند.
در حوزه جوانی جمعیت، ۴۷۰۰ زوج نابارور تحت پوشش قرار گرفته‌اند و بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان برای آن‌ها هزینه شده است.
همچنین ۲۹۶ بیمار مبتلا به ام‌اس نیز تحت پوشش دارویی قرار گرفته‌اند.
بیمه رایگان برای دهک‌های پایین و کودکان کار
غلام‌نژاد تصریح کرد:
پنج دهک اول درآمدی که شامل ۲.۲ میلیون نفر هستند، به‌صورت رایگان بیمه شده‌اند.
در مجموع ۴.۵ میلیون نفر در استان تهران تحت پوشش بیمه سلامت قرار دارند.
تاکنون بیش از ۸ هزار نفر از کودکان کار و خانواده‌های آنان نیز به‌صورت رایگان تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفته‌اند. وی تأکید کرد این افراد همگی اتباع ایرانی هستند و اتباع مجاز خارجی نیز از طریق وزارت کشور بیمه می‌شوند.
برنامه‌های سال ۱۴۰۴
غلام‌نژاد به مهم‌ترین برنامه‌های سال جدید اشاره کرد و گفت:
توسعه صندوق صعب‌العلاج
تقویت سامانه برخط نسخ دارویی
گسترش برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع
راه‌اندازی سامانه اشارک ویژه خدمات شنوایی و کاشت حلزون
وی افزود: «برنامه پزشکی خانواده از هدررفت منابع مالی جلوگیری کرده و در راستای اجرای سیاست‌های کلان حوزه سلامت، در اولویت بیمه سلامت استان تهران قرار دارد.»
بازی یکی از اجزای اساسی زندگی کودکان است که تأثیرات عمیق و مثبت بر رشد جسمی، اجتماعی، عاطفی و شناختی آن‌ها دارد. در این مقاله، به بررسی اهمیت بازی در این زمینه‌ها پرداخته می‌شود و نقش آن در تقویت مهارت‌های مختلف کودکان مورد تحلیل قرار می‌گیرد.
رشد جسمی
بازی به عنوان یک فعالیت فیزیکی، به رشد جسمی کودکان کمک می‌کند. کودکان هنگام بازی به فعالیت‌های بدنی مانند دویدن، پریدن و بازی‌های تیمی مشغول می‌شوند که این امر به تقویت عضلات، بهبود تعادل و افزایش هماهنگی حرکتی آن‌ها کمک می‌کند. این نوع بازی‌ها موجب تقویت قدرت و استقامت بدن کودکان می‌شود.
رشد اجتماعی
بازی نقش کلیدی در رشد اجتماعی کودکان ایفا می‌کند. در بازی‌های گروهی، کودکان مهارت‌های اجتماعی مانند همکاری، تقسیم‌کردن و برقراری ارتباط با دیگران را یاد می‌گیرند. این نوع بازی‌ها فرصت‌هایی برای تعامل اجتماعی فراهم می‌آورند و به بهبود روابط اجتماعی و ایجاد دوستی‌های پایدار کمک می‌کنند.
رشد عاطفی
بازی به کودکان این امکان را می‌دهد که احساسات خود را شناسایی و مدیریت کنند. آن‌ها از طریق بازی با احساسات مختلفی همچون شادی، خشم و ترس روبه‌رو می‌شوند و مهارت‌های مقابله با استرس را یاد می‌گیرند. بازی‌های تخیلی به کودکان این فرصت را می‌دهند که دنیای خیالی خود را بسازند و احساس امنیت و راحتی کنند.
رشد شناختی
بازی یکی از بهترین روش‌ها برای توسعه مهارت‌های شناختی کودکان است. بازی‌های آموزشی به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های حل مسئله، تفکر انتقادی و خلاقیت را پرورش دهند. بازی‌های منطقی و پازل‌ها نیز موجب تقویت مهارت‌های حل مسئله و یادگیری مفاهیم جدید می‌شوند.
اهمیت بازی‌های آزاد
بازی‌های آزاد که در آن کودکان قواعد و روش‌های بازی را خودشان تعیین می‌کنند، به پرورش خلاقیت و استقلال کودک کمک می‌کنند. در این نوع بازی‌ها، کودکان تجربیات جدید را امتحان کرده و یاد می‌گیرند که چگونه مشکلات مختلف را حل کنند.
تأثیر بازی بر یادگیری
بازی به عنوان یک ابزار آموزشی قوی، به یادگیری کمک می‌کند. یادگیری مبتنی بر بازی (Game-Based Learning) به کودکان این امکان را می‌دهد که مفاهیم جدید را به‌طور سرگرم‌کننده یاد بگیرند و در همان حال از تجربه یادگیری لذت ببرند.
بازی و مهارت‌های حرکتی
بازی‌های حرکتی مانند دویدن، پریدن و بازی‌های توپ به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های حرکتی خود را بهبود بخشند و تعادل، هماهنگی و قدرت بدنی خود را افزایش دهند. این فعالیت‌ها همچنین به کاهش خطر ابتلا به چاقی کمک می‌کنند و به کودکان می‌آموزند که از زندگی فعال لذت ببرند.
بازی و توسعه هویت
بازی‌های تخیلی به کودکان اجازه می‌دهند که نقش‌های مختلفی را تجربه کنند و مفهوم هویت و نقش اجتماعی را بهتر درک کنند. این تجربیات به کودکان کمک می‌کند تا خود را بشناسند و هویت فردی و اجتماعی خود را توسعه دهند.
تأثیرات منفی عدم بازی
کاهش فرصت‌های بازی می‌تواند تأثیرات منفی بر رشد کودکان داشته باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که کودکان فاقد فرصت‌های کافی برای بازی ممکن است با مشکلات اجتماعی، عاطفی و یادگیری مواجه شوند و در معرض خطر اضطراب و خستگی قرار گیرند. بنابراین، فراهم کردن فرصت‌های مناسب برای بازی اهمیت زیادی دارد.
سوالات متداول درباره اهمیت بازی در رشد کودکان
۱. چرا بازی برای رشد کودکان مهم است؟
بازی به رشد جسمی، اجتماعی، عاطفی و شناختی کودکان کمک می‌کند و به آن‌ها این امکان را می‌دهد که مهارت‌های ضروری برای زندگی را یاد بگیرند.
۲. چه نوع بازی‌هایی برای رشد کودک مفید هستند؟
بازی‌های حرکتی، بازی‌های تخیلی، بازی‌های گروهی و بازی‌های آموزشی همگی می‌توانند به رشد کودکان کمک کنند و مهارت‌های مختلفی را توسعه دهند.
۳. آیا بازی به یادگیری کودکان کمک می‌کند؟
بله، بازی می‌تواند به یادگیری و توسعه مهارت‌های شناختی کمک کند. بازی‌های آموزشی مفاهیم جدید را به صورت سرگرم‌کننده ارائه می‌دهند.
۴. تأثیرات منفی عدم بازی بر کودکان چیست؟
عدم بازی می‌تواند منجر به مشکلات اجتماعی، عاطفی و یادگیری شود و همچنین خطر ابتلا به چاقی و استرس را افزایش دهد.
۵. چگونه والدین می‌توانند فرصت‌های بازی را برای کودکان فراهم کنند؟
والدین می‌توانند با ایجاد زمان مشخص برای بازی، فراهم کردن اسباب‌بازی‌های مناسب و تشویق به بازی در فضای باز، فرصت‌های بازی را افزایش دهند.
۶. آیا بازی می‌تواند به مهارت‌های اجتماعی کودکان کمک کند؟
بله، بازی به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی مانند همکاری، تقسیم‌کردن و ارتباط برقرار کردن را یاد بگیرند.
۷. آیا بازی‌های تخیلی برای کودکان مفید هستند؟
بله، بازی‌های تخیلی به کودکان کمک می‌کنند تا نقش‌های مختلف را تجربه کنند و مفهوم هویت و نقش اجتماعی را بهتر درک کنند.
۸. چه زمانی بازی برای کودکان مناسب‌تر است؟
بازی در هر سنی برای کودکان مفید است، اما انواع مختلف بازی‌ها باید متناسب با سن و توانایی‌های کودکان انتخاب شوند.
۹. آیا بازی می‌تواند به رشد عاطفی کودکان کمک کند؟
بله، بازی می‌تواند به کودکان کمک کند تا احساسات خود را شناسایی و مدیریت کنند و مهارت‌های مقابله با استرس را یاد بگیرند.
۱۰. چگونه می‌توان بازی‌های مفید را برای کودکان انتخاب کرد؟
والدین باید بازی‌هایی را انتخاب کنند که با علایق و سن کودکان سازگار باشد و به توسعه مهارت‌های مختلف کمک کند. بازی‌های گروهی و بازی‌های تخیلی به طور خاص می‌توانند مفید باشند.
بازی یک عنصر اساسی در زندگی کودکان است که تأثیرات عمیق و مثبتی بر رشد آن‌ها دارد. بازی به کودکان این امکان را می‌دهد که مهارت‌های اجتماعی، عاطفی، شناختی و حرکتی خود را تقویت کنند. بنابراین، والدین و مربیان باید به فراهم کردن فرصت‌های مناسب برای بازی و تشویق به فعالیت‌های بدنی و فکری توجه داشته باشند تا به رشد سالم و بهینه کودکان کمک کنند.
